• Künye
  • Hakkımızda
Perşembe, Ocak 21, 2021
No Result
View All Result
Yeni Yaşam Gazetesi
  • Kadın Eki
  • E-Gazete Tümü
  • Haberler
    • Güncel
    • Politika
    • Emek-Ekonomi
    • Yaşam
  • Kadın
  • Dünya
  • Kültür
  • Ekoloji
  • Karikatür
  • Yazarlar
  • Söyleşi
  • Tüm Haberler
  • Kadın Eki
  • E-Gazete Tümü
  • Haberler
    • Güncel
    • Politika
    • Emek-Ekonomi
    • Yaşam
  • Kadın
  • Dünya
  • Kültür
  • Ekoloji
  • Karikatür
  • Yazarlar
  • Söyleşi
  • Tüm Haberler
No Result
View All Result
Yeni Yaşam Gazetesi
No Result
View All Result
Anasayfa Kültür

Geliyê Zilan’da dilsiz ağıtlar

Pazar, Mart 29, 2020 23:46
içinde Kültür, Manşet
Geliyê Zilan’da dilsiz ağıtlar
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Pêrî Yayınları etiketi ile okuyucuyla buluşan Arzu Demir’in kaleme aldığı ‘Zilan Zilan’; bir kurgu etrafında değil, cümle canın yaşamdan koparılışını konu ediniyor

Ercan Kaplan

BenzerHaberler

Geliyê Zîlan’daki HES başvurusuna ret

Geliyê Zîlan’daki HES başvurusuna ret

Geliyê Zilan barajında kimyasal endişesi

Geliyê Zilan barajında kimyasal endişesi

Roman, öykü, şiir dalında eserler kaleme alan, birçok eseri de Almanca’ya çevrilen Arzu Demir son olarak “Zilan Zilan” isimli romanını edebiyat dünyasına kazandırdı. Dört bölümden oluşan romanın dördüncü bölümünde bir dedenin torununa aktardığı katliamın öncesi, sonrası ve yeni bir hayatı adımlayışı anlatılıyor.

Pêrî Yayınları etiketi ile okuyucuyla buluştu “Zilan Zilan”. Osmanlı Devleti’nin parçalanıp yıkılmaya yüz tuttuğu son döneminde ulus-devlet inşasına yönelen İttihat Terakki Cemiyeti, Türk-İslam sentezinin ön adımı olarak Hıristiyan halkları yok etmeyle işe koyulur. 1909’da Kilikya’da 30 binden fazla Ermeni katledilerek bir nevi 1915 Ermeni soykırımının provası yapılır ve bunu 1914-1923 arası yıllarda Rum halkından 353 bin canı kıyımdan geçirilmesi izler. Sonrasında ise Kürt halkına yönelik 1921 Koçgiri, 1930 Zilan Vadisi, 1938 Dersim katliamları gerçekleştirilir.
1926’da başlayan Ağrı direnişine karşı devreye konulan kıyım operasyonlarının uğrağı Temmuz 1930’da Erciş’in kuzey kesimindeki Zilan Vadisi’dir (Geliyê Zilan). Yaşamdan kopartılanların sayısı resmi rakamlara göre, 15.000’den fazla.

Sır dehlizlerinin kapısı aralanıyor

Kıyımdan kurtularak yaşamı kucaklayan bir çocuğun yaşlılığında sır dehlizlerini açmasıyla gün yüzüne çıkan hakikatler, resmi tarihin üstünü örttüğü örtüyü de kaldırır. Böylelikle tarihsel emanet torunlarına teslim edilir. Katliamda bir çocuk olan Selahattin Dede, torununa bir tür vasiyet niteliğinde, o günlere dair belleğinde canlılığını yitirmeyen zulmü, zulmeti dünyaya duyurmasını ister. Geniş bir ailenin üyesi olan çocuk Selahattin neredeyse tüm fertlerini kaybeden aileden kalan birkaç kişiden biridir.

Bağdişan’dan Zilan Vadisi’ne

Savaş rüzgârlarının olanca şiddetiyle estiği günlerde yerinden yurdundan sürekli göç etmek zorunda kalan aileler, ölüm yolculuğuna sürüklenir. Uzun yürüyüşlerde ölüm taburları tarafından sürekli taciz edilen, varlıklarına el konulan aileler Muradiye yerine sürekli Zilan Vadisi’ne yönlendirilir ve nihayetinde binden fazla masum insan, Zilan Vadisi’nde ablukaya alınır. Silah tıkırtılarıyla, süngülerle, bedenleri lime lime eden ateşli silahlarla binden fazla insan toprağın alnına düşer.

Zilan Deresi Kan Deresi

“Ateş kes! Kurşun harcama! Süngüyle gir! diye bağırdı. Askerler ateşi kesip süngülerini taktıktan sonra hızla topluluğun içine girdiler.’’ (Zilan Zilan s.89)
Ölümleri daha ucuza getirmek için kurşun yerine süngü, görevi üstlenir. Üst üste yığılan cansız soluksuz bedenler ölmeden önce çocuklarına siper olurlar. Nafile, süngü bulur ölümü. Yıllar sonra bu yöntem Nazi Almanyası’nda kurşun yerine gaz odalarında, Dersim’de ise meşe kütüğüyle öldürülen çocuklarda ifadesini sürdürür.

Cümle canın çığlığı

Anne karnında yumuk yumuk eller, yaşını doldurmamış bebeler, gürbüz delikanlılar, gençler, kadınlar, erkekler, ihtiyarlar yangın yerinde ateş hattında bulurlar kendini. Yaşamın gürül gürül akan bengi suyu çöle, susuzluğa keser. Ağıtlar, feryad-ı figanlar, analarının eteğini siper eden ürkek eller, sinesi dizini döven yorgun eller; hepsi temmuz sıcağında karanlığa gömülür.

Zilan’ın ağırlığını taşıyamaz heceler, dile gelmez cümleler. Anlatılanlar sayfa sayfa dolar yüreğe ama dile dolmaz. Kalem tutmaz eller, yazılmaz acının kavli.

“Yazamamıştım, yazamıyordum. Dedemin ölümüyle, yıllarca yazmak için doğru zamanı bekleyerek taşıdığım emanete, yerine getirilememiş bir sözün ağırlığı da eklenmişti. Dahası yalnızca onu değil, onu yazamadığım için uzun zamandır tasarladığım diğer şeylerini de yazamıyordum.’’ (Zilan Zilan s.17)

“Yaz! Yıl 1930’du. Temmuz ayıydı. Atatürk cumhurbaşkanıydı.’’ (S. 111)

Selahattin Dede’nin kitabın sonunda söyledikleri, öteki tarih ya da alternatif tarih okumalarında sıkça karşılaşılan tarihsel gerçekle örtüşüyor. Katliamların arka planları hangi damardan beslendikleri ve en önemlisi faili, failleri resmi tarihte ‘kahramanlıklarını’ korusa da gerçek başka, öteki tarihin isyanı başka…

Etiketler: Geliye ZilanPêrî Yayınları
Yeni Yaşam Gazetesi

Yeni Yaşam Gazetesi

Tüm Yazılar

İlgili Haberler

Sağlık Bakanlığı haritasında Alevi köyleri fişlendi
Güncel

Sağlık Bakanlığı haritasında Alevi köyleri fişlendi

‘Sansür’ kabul edilemez
Kültür

‘Sansür’ kabul edilemez

‘Kadın özgürlük mücadelesini yürütmekten vazgeçmeyeceğiz’
Kadın

‘Kadın özgürlük mücadelesini yürütmekten vazgeçmeyeceğiz’

AB Türkiye’ye somut adım çağrısı yaptı
Dünya

AB Türkiye’ye somut adım çağrısı yaptı

AKP’nin 18 yıllık dönemine ait işkence raporu
Güncel

AKP’nin 18 yıllık dönemine ait işkence raporu

AYM’den Berberoğlu hakkında ikinci hak ihlali kararı
Güncel

AYM’den Berberoğlu hakkında ikinci hak ihlali kararı

Daha fazla yükle
Sonraki Haber
Tutuklulara koronavirüs tehdidi

Tutuklulara koronavirüs tehdidi

Gazetemize ulaşmak için tıklayınız…

Son haberler

Doku davasında şüpheli olan Abarakov’un üvey babası polis, ihraç edildi

Doku davasında şüpheli olan Abarakov’un üvey babası polis, ihraç edildi

Sağlık Bakanlığı haritasında Alevi köyleri fişlendi

Sağlık Bakanlığı haritasında Alevi köyleri fişlendi

Açlık grevi açıklamasına polis müdahale etti

Açlık grevi açıklamasına polis müdahale etti

Öcalan’la görüşme başvurusu reddedildi 

Öcalan’la görüşme başvurusu reddedildi 

GGM’deki tecavüz davası bugün görüldü

GGM’deki tecavüz davası bugün görüldü

‘Atıklar 250 bin yıl radyasyon yayacak’

‘Atıklar 250 bin yıl radyasyon yayacak’

‘Kırsal mahalle’ statüsü yetmez!

‘Kırsal mahalle’ statüsü yetmez!

‘Devlet eliyle şiddete uğruyoruz’

‘Devlet eliyle şiddete uğruyoruz’

‘Sansür’ kabul edilemez

‘Sansür’ kabul edilemez

Serbest kalan sanıklardan tehdit

Serbest kalan sanıklardan tehdit

Yeni Yaşam Gazetesi

Bilgilerimiz

  • Künye
  • Hakkımızda

Bizi takip et

No Result
View All Result
  • Kadın Eki
  • E-Gazete Tümü
  • Haberler
    • Güncel
    • Politika
    • Emek-Ekonomi
    • Yaşam
  • Kadın
  • Dünya
  • Kültür
  • Ekoloji
  • Karikatür
  • Yazarlar
  • Söyleşi
  • Tüm Haberler